Cỏ bợ
Ở Ireland có một truyền thuyết kể rằng, Thánh Patrik đã sử dụng hình ảnh Cỏ ba lá để thuyết giảng cho những người theo đạo Cơ-đốc giáo về Chúa ba ngôi: Thánh thần, Cha và Con. Điều này đã khiến hình ảnh của loài cỏ ba lá trở nên vô cùng thiêng liêng trong lòng những người con ngoan đạo. Theo ước tính cứ 10.000 chiếc cỏ ba lá mới có 1 cỏ bốn lá, mỗi cánh lá cỏ tượng trưng cho một điều: trung thành – hy vọng – tình yêu – may mắn. Chính vì vậy, người nào tình cờ có được Cỏ bốn lá là đã có cho mình cánh lá thứ tư – sự may mắn.
Niềm tin về sự may mắn của loài cây này cũng có thể đơn giản xuất phát từ hàm lượng các chất chứa trong cây có tác dụng đặc biệt. Những nông dân xưa nhận ra rằng, Cỏ ba lá không chỉ có tác dụng tốt với con người mà ngay cả những gia súc nuôi trong nhà khi được nuôi bằng loại cỏ này cũng trở nên khỏe mạnh và sản xuất ra nhiều sữa hơn. Đó là loài Cỏ Bợ mà chúng tôi muốn giới thiệu trong bài viết này.
Cỏ bợ dùng làm thuốc
Cỏ Bợ mọc đầy khắp nơi, từ ao, mương, đầm lầy cho tới góc vườn của mỗi gia đình. Dù ít được mọi người chú ý tới, có khi cứ nhổ cây bỏ đi nhưng thực ra loại cây này lại có thể làm nên những bài thuốc dân gian rất kỳ diệu cho người tiểu đường, sỏi thận, tiêu viêm, giải độc…
Cỏ Bợ còn gọi là Rau bợ, Bợ nước, Cỏ chữ điền, Rau tần… có tên khoa học là Marsilea quadrifolia L., thuộc họ Rau bợ (Marsileaceae). Cây mọc hoang, ở ruộng nước và nơi ẩm ướt.
Đây là cây thân thảo, có thân mảnh bò dưới đất, chia thành nhiều mấu, mỗi mấu mang rễ và 2 lá có cuống dài. Lá có 4 thùy chéo chữ thập. Bào tử quả là cơ quan mang bào tử, mọc 2-3 cái ở một gốc các cuống lá, các bào tử quả này có lông dày.
Trong dân gian dùng toàn cây để làm thuốc. Thu hái cây quanh năm, có thể dùng tươi hay phơi khô dùng dần. Thành phần trong Cỏ Bợ có chứa cacbohydrat, các acid hữu cơ, acid amin, caroten, vitamin… Theo Đông y, cỏ bợ có tính mát, vị ngọt, hơi đắng; có tác dụng lợi tiểu, tiêu sưng, giải độc, nhuận gan, sắng mắt, trấn tĩnh. Dùng chữa suy nhược thần kinh, sốt cao không ngủ, chữa viêm thận phù chân, chữa sưng đau lợi răng, sưng ví, tắc tia sữa. Chữa thổ huyết, đái ra máu, sỏi thận, đái đường. Dân gian thường hái về sắc uống để giải nhiệt và thông tiểu tiện, chữa bạch đới, khí hư, mất ngủ; có nơi còn dùng cây tươi ép lấy nước chữa rắn độc cắn, giã nát đắp lên chỗ sưng đau.
Ngày dùng 20-30g cây tươi phơi khô, sao vàng, sắc uống.
Chúng tôi xin giới thiệu một số bài thuốc hay được tin dùng từ Cỏ Bợ:
- Tiêu khát, chữa đái đường: Cỏ bợ 15g, Thiên hoa phấn 15g sấy khô, tán nhỏ, hòa với sữa uống.
- Chữa sỏi thận, sỏi bàng quang: Cỏ bợ tươi giã nát, thêm nước, gạn lấy nước trong uống sáng sớm, mỗi lần 250ml, liên tiếp 5 ngày. DÙng riêng hoặc phói hợp với búp non Dứa dại 20g, Ngải cứu 10g, phèn đen 10g.
- Chữa bí tiểu, tiểu nóng, đau tức bàng quang: Lấy 500g Cỏ bợ tươi phơi ở nơi thoáng mát cho khô tự nhiên. Ngày dùng 10-15g Cỏ bợ khô sắc với 1 lít nước, còn 250ml bát chia uống 3 lần, mỗi lần cách nhau 3 giờ. Sau 2-3 ngày nếu đã khỏi, số Cỏ bợ khô còn lại cứ cách 2 ngày lại sắc một lần để uống đến khi hết.
- Chữa chứng tắc tia sữa ở phụ nữ sau sinh: Lấy 15-20g Cỏ bợ khô sắc với 1 lít nước còn 250ml, chia làm 2 lần uống trong ngày. Mỗi lần cách nhau khoảng 4 giờ. Dùng vải bọc lấy bã khi còn nóng, chườm xuôi từ phía trên vú xuống.
- Trị ung nhọt, đầu đinh: Cỏ bợ tươi phơi 1 nắng, giã nát đắp vào chỗ mụn nhọt, dùng băng dán cố định. Ngày đắp 2 lần.
