Trong dân gian, cỏ sữa lá to còn được gọi với tên là Phi dương thảo, cỏ sữa lông hay dân tộc Thái gọi là Cỏ nhả mực. Sở dĩ được gọi là cỏ sữa vì khi bẻ gãy ngang thân cây có một lượng nhựa mủ trắng đục chảy ra giống như sữa. Theo khoa học ngày nay cây có tên Euphorbia pilulifera L. hay Euphorbia hirta L, họ Thầu dầu – Euphorbiaceae.
Cỏ sữa lá to là loại cây mọc hoang rất dễ tìm. Người ta có thể thấy nó bất cứ đâu như trong vườn, ngoài ngõ, bãi đất hoang, ven đường, công viên và thậm chí là ở các kẽ gạch… Cây thuộc loại cây cỏ rất dễ sống, thân mọc thẳng, màu đỏ nhạt, có phủ lông màu vàng nhạt. Lá màu xanh hoặc đỏ, hình mác, mép có răng cưa nhỏ.
Thành phần hóa học của cỏ sữa lá to bao gồm: nhựa mủ trắng, tanin, alcaloid, flavoloid, đường…Cây thường được thu hái toàn thân bỏ rễ, có thể dùng tươi hoặc phơi khô để làm thuốc.
Trong đông y cho rằng cỏ sữa lá to có tính lạnh, vị đắng, chua được dùng để chữa lỵ trực khuẩn, hội chứng lỵ, tiêu chảy. Chữa viêm ruột mãn do amip, chữa ho hen. Có thể dùng 10-20g mỗi ngày, dạng thuốc sắc, dùng kết hợp với các vị thuốc khác.
Các bài thuốc chữa bệnh thường dùng cỏ sữa lá to:
Ngoài ra, cây cỏ sữa còn nổi tiếng với công dụng làm trắng da, trị mụn, chống lão hóa da hiệu quả. Trong dân gian vẫn lan truyền rằng các cô gái người Dao luôn có làn da mịn màng, trắng trẻo là do họ thường lấy lá cỏ sữa về tắm hoặc giã đắp. Tuy nhiên, tác dụng trên vẫn chưa được khoa học chứng minh, do đó mọi người nên thận trọng khi dùng.
Chú ý: Không nên dùng cỏ sữa lá to liều cao vì có thể gây kích ứng dạ dày và gây nôn mửa, vì vậy nên uống sau khi ăn
Hoàng Liên