Bòng Bong – Hải Kim Sa chữa sỏi niệu

 Bòng bong (tên gọi khác là Thòng bong, Thạch vĩ đằng) là loài cây mọc hoang rất quen thuộc với mọi vùng miền, đặc biệt là các tỉnh phía Bắc. Nhiều gia đình còn trồng cây làm cảnh nhưng công dụng chữa bệnh Thận của Bòng bong thường ít ai ngờ tới.

Tên khoa học quốc tế của Bòng bong là Ligodium sp., họ Bòng bong (Schizaeaceae). Có nhiều giống chi khác nhau của loài cây này được dùng là thuốc nên người ta gọi chung là Ligodium sp.

Đây là loài dây leo, phân nhánh nhiều, quấn vào nhau khá dẻo dai. Lá Bòng bong dài, mọc đối. Lá sinh sản mang túi bào tử ở mép trông như những răng cưa nhọn:

Bộ phận dùng làm thuốc là cả dây mang lá hoặc chỉ dùng bào tử ở phía sau của loài Lygodium japonicum, gọi là Hải Kim Sa (tức là óng ánh như hạt cát biển màu vàng: hải = biển,  kim = vàng, sa = hạt):

Thành phần hóa học của Bòng bong gồm có flavonoid và các acid hữu cơ. Cây có công dụng:

– Làm thuốc lợi tiểu, chữa đái rắt, đái buốt, đái ra máu, ra sỏi;

– Làm tan và bài xuất sỏi niệu;

– Trị chấn thương, chữa ứ huyết, sưng đau.

Liều thường dùng trong Y học cổ truyền là 6-12g dạng thuốc sắc mỗi ngày.

Dưới đây chúng tôi xin giới thiệu một số bài thuốc có tác dụng chữa bệnh từ dây Bòng bong:

1. Chữa bỏng, làm chóng sinh cơ và chóng liền da: lá Bòng bong, lá Mỏ quạ, lá Nọc sởi, dùng tươi với lượng bằng nhau, bỏ cọng, rửa sạch, giã nát đắp vào vết thương, 2 ngày thay băng 1 lần.
2. Viêm, sỏi đường tiết niệu: Bòng bong 40g, Kim tiền thảo 60g, Xa tiền thảo 40g, Dương đề thảo (Hạ diệp hồng, Ô căn) 30g, Cây rau má lá rau muống 40g, Cuống rau răm 40g. Ngày sắc 1 thang chia làm 2 lần uống.
3. Bổ thận bài thạch thang: Hải kim sa 15g; Tri mẫu, Thục địa, Trạch tả, Đương quy, Hoàng bá đều 12g; Kê nội kim 9g; Mộc thông 9g; Cam thảo, Sơn thù đều 6g; Kim tiền thảo 30g; Xa tiền tử, Hoàng kỳ 15g. Sắc uống ngày 1 thang.
4. Chữa viêm đường tiết niệu: Hải kim sa, Xa tiền thảo, Kim tiền thảo, Bồ công anh, Kim ngân hoa, Biển súc mỗi vị 30g; Bán chi liên 15g; Cam thảo 6g. Thêm 1,5ml nước, sắc lấy 800ml, chia thành 4 phần uống trong ngày (sáng, trưa, chiều, tối).

Bòng bong là loài thảo dược dễ kiếm, dễ thu hái và chế biến. Dù vậy, người bệnh vẫn nên tìm hiểu kỹ các thông tin và nhận biết đúng dược liệu, tránh trường hợp sử dụng nhầm gây nên những tác dụng không mong muốn. Thông tin về những loài cây khác cùng mục đích sử dụng như Bòng bong sẽ được chúng tôi giới thiệu tới bạn đọc trong những bài viết khác. Chúc bạn sức khỏe!

Kim Anh