Trị thận tinh hư bằng đông y
Tùy từng biểu hiện bệnh và áp dụng các bài thuốc khác nhau:
Chứng thóp mụ không kín (giải lô)
Nguyên nhân bệnh: Sách Ấu tập thành viết: “Thận chủ não tuỷ, thận suy thì não tuỷ bất túc dẫn đến thóp mụ không kín”. Do tiên thiên bất túc, hoặc hậu thiên bị ốm đau thể lực yếu, thận tinh bất túc, tuỷ hải không đầy đủ mà sinh ra bệnh.
Triệu chứng lâm sàng: Thóp mụ lõm xuống rộng không kín, đầu và trán nổi nhiều gân xanh, trẻ tinh thần đần độn mắt nhìn không sáng, sắc mặt trắng nhợt.
Phương pháp điều trị: Bổ thận ích thuỷ, ích khí dưỡng huyết.
Lộc nhung
Bài thuốc thường dùng: Bổ thận địa hoàng hoàn.
Thục địa 16g
Ngưu tất 8g
Đan bì 8g
Trạch tả 8g
Sơn thù 10g
Phục linh 8g
Hoài sơn 12g
Lộc nhung 16g
Ngày một thang sắc uống. Hoặc tán bột làm viên hoàn mật, mỗi viên 4g, ngày uống 2 lần mỗi lần uống 1 viên.
Chứng ngũ trì ngũ nhuyễn
Nguyên nhân bệnh: Sách Y tôn kim giám viết: “Chứng ngũ trì ở trẻ em, phần nhiều do khí huyết của cha mẹ hư yếu, làm cho tiên thiên của đứa trẻ không đầy đủ, trẻ em sinh ra gân xương mềm yếu, đi lại khó khăn, răng mọc chậm, ngồi không vững, đều do thận bất túc”. Do tiên thiên bất túc, khi sinh ra nuôi dưỡng không được chu đáo, thận tinh không đầy đủ, khí huyết hư yếu mà sinh ra bệnh.
Triệu chứng lâm sàng: Tuy tháng tuổi đã đủ nhưng răng không mọc, không đi được, thóp mụ không kín, trí tuệ không phát triển, gầy còm…
Phương pháp điều trị: Bổ thận tinh, ích khí dưỡng huyết.
Phục linh
Bài thuốc thường dùng: Lục vị địa hoàng hoàn gia vị.
Thục địa 16g
Đan bì 12g
Sơn thù 10g
Trạch tả 12g
Hoài sơn 12g
Phục linh 12g
Tuỳ theo chứng trạng mà gia các vị cho phù hợp, ngày một thang sắc uống.
Chứng nuy
Nguyên nhân bệnh: Trương Cảnh Nhạc nói: “Nguyên khí tổn thương thì tinh hư không tới khắp được, huyết hư không doanh dưỡng được”. Do phòng lao quá độ, hoặc do bệnh tật lâu ngày tinh khí suy hao, can thận hư tổn mà sinh ra bệnh.
Triệu chứng lâm sàng: Khi chân yếu, dần dần liệt, lưng và cột sống mềm yếu, hay chóng mặt, di tinh, có trường hợp bệnh nhân sinh ra chứng đái dầm.
Phương pháp điều trị: Bổ ích can thận.
Bài thuốc thường dùng: Hổ tiềm hoàn.
Quy bản 16g
Thục địa 12g
Hoàng bá 12g
Bạch thược 8g
Tri mẫu 12g
Toả dương 12g
Hổ cốt 16g
Trần bì 12g
Trần bì
Tán bột mịn, làm viên mật, mỗi viên 4g, ngày uống 3 lần mỗi lần 2 viên với nước đun sôi để ấm, tuỳ theo chứng có thể gia vị để đạt hiệu quả cao hơn.
Chứng huyễn vựng
Nguyên nhân bệnh: Sách Linh khu viết: “Tuỷ hải bất túc đầu óc quay cuồng, tai ù, chân yếu, mắt kém, người mệt mỏi”. Bệnh có thể do tiên thiên bất túc, do người tuổi cao già yếu khí suy hoặc do tình dục phóng túng dẫn đến lao thương thận tinh bất túc, tuỷ hải rỗng không cả trên và dưới đều hư.
Triệu chứng lâm sàng: bệnh nhân thường chóng mặt, tinh thần mệt mỏi, uỷ mị, hay quên, lưng gối mềm yếu, tai ù, điếc, mạch huyền tế.
Phương pháp điều trị: Bổ thận ích tinh.
Bài thuốc thường dùng: Tả quy hoàn.
Thục địa
Thục địa 16g
Ngưu tất 8g
Hoài sơn 12g
Thỏ ty tử 12g
Câu kỷ tử 12g
Lộc giác giao 12g
Sơn thù 8g
Quy bản giao 12g
Ngày 1 thang sắc uống, hoặc làm viên mật, mỗi viên 4g, ngày uống 3 lần mỗi lần uống 2 viên với nước đun sôi để ấm. Tuỳ chứng và sức khoẻ bệnh nhân có thể gia vị để đạt hiệu quả cao hơn.
Tác giả bài viết: Nguyễn Xuân Hướng
