Thận âm hư nên ăn gì?

Ngày nay khi điều kiện sống đã cao, thay vì dùng thuốc uống mọi người cũng hay tìm hiểu các loại thực phẩm dưỡng sinh để thay thế một phần thuốc trong y học Phương Đông. Những văn hóa ẩm thực này vốn có từ rất lâu ở các nước như: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc.  Nhưng vì thổ nhưỡng khí hậu có khác nhau nên hệ sinh thái động thực vật cũng có phần khác nhau, sau đây xin giới thiệu một số thực phẩm bổ dưỡng thận âm.

Thận âm hư ở nam giới

Nam giới mắc chứng thận âm hư thường xuất phát từ lối sống sinh hoạt kém lành mạnh gây thiếu hụt âm khí và mất cân bằng. Nhắc đến thận âm hư ở nam giới chắc chắn nhiều người sẽ nghĩ ngay đến các rối loạn về sinh lý, tình dục. Vì theo YHCT, thận vốn tàng tinh, chủ về sự phát triển các cơ quan sinh dục và sinh lý, tinh thần…

Do đó, nếu thận âm hư do tiên thiên (bẩm sinh), cơ thể nam giới sẽ phát triển kém, nhất là ở các trẻ nam bị chậm phát triển, phát dục muộn, ốm yếu, mệt mỏi… Đối với nam giới trưởng thành, thận âm hư có nhiều nguyên nhân gây ra như dâm dục quá độ, tiên thiên bất túc, tình chí thất điều, để bệnh phát triển lâu ngày nhưng không chữa…

Hậu quả là gây ra hàng loạt các vấn đề sức khỏe sinh lý và đời sống tình dục như: mắc các bệnh lý rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, di tinh, mộng tinh, hoạt tinh… Ngoài các bệnh lý này, nam giới mắc chứng thận âm hư cũng có thể phải đối mặt với các triệu chứng như nóng trong người, bốc hỏa, đổ mồ hôi trộm, đau lưng, đau đầu, rụng tóc, lưỡi đỏ, nước tiểu vàng, hay cáu gắt, mất ngủ…

Thận âm hư ở nữ giới

Ngoài nam giới, chứng thận âm hư cũng gây ra không ít những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và đời sống sinh hoạt của chị em phụ nữ, đặc biệt là nhóm phụ nữ trung niên hoặc ở độ tuổi tiền mãn kinh. Một số triệu chứng đặc trưng của thận âm hư đối với nữ giới như: mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, bốc hỏa, chán ăn… Tùy theo độ tuổi mắc bệnh cụ thể mà triệu chứng bệnh sẽ được biểu hiện rõ hơn.

Đối với các bé gái bị thận âm hư

Thường xảy ra do ăn uống không đầy đủ, thiếu chất, ảnh hưởng từ chứng tiên thiên bất túc (tức yếu tố bẩm sinh, vừa chào đời đã có). Chứng bệnh này khiến trẻ phát triển kém về thể chất, đặc biệt là về khía cạnh sức khỏe sinh lý như phát dục chậm, không có kinh nguyệt, đến chậm hoặc có nhưng không đều…

Đối với phụ nữ độ tuổi trưởng thành 

Xảy ra do ăn uống không phù hợp, sinh đẻ nhiều, phụ nữ sau sinh, phải lao lực quá sức, chăm sóc kém… sẽ gây ra thận âm hư. Biểu hiện trong trường hợp này như rối loạn giấc ngủ, sa sút sức khỏe, rối loạn kinh nguyệt, bốc hỏa, đau mỏi lưng eo, đau nhức, tê bì xương khớp, suy giảm ham muốn, khô hạn, lãnh cảm, mãn kinh sớm, khó có thai…

Đối với phụ nữ mãn kinh

Phụ nữ mãn kinh sớm hoặc muộn phụ thuộc chủ yếu vào nội tiết tố trong cơ thể. Khi mãn kinh, âm dương mất cân bằng và gây ra chứng thận âm hư. Bệnh được biểu hiện thông qua một số triệu chứng như thường xuyên cảm thấy hoa mắt, chóng mặt, cáu gắt, thay đổi tâm tính, bốc hỏa, bứt rứt, khó ngủ, vã mồ hôi…

Có thể thấy, chứng thận âm hư gây ra nhiều triệu chứng từ đơn giản đến phức tạp, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày. Do đó, cách tốt nhất là phải thăm khám sớm để được chẩn đoán và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp, kịp thời.

Người bị thận âm hư nên ăn gì và không nên ăn gì để hỗ trợ trị bệnh?

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, bổ sung các dưỡng chất cần thiết giúp bổ thận, cân bằng âm – dương là yếu tố quan trọng giúp cải thiện chứng bệnh thận âm hư hiệu quả.

Nên ăn gì để chữa thận âm hư?

Danh sách các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng phù hợp cho người bệnh thận âm hư như:

1. Trứng gà

Theo Đông y, trứng gà là loại thực phẩm có tính bình, vị ngọt và giàu dinh dưỡng, đặc biệt là đạm. Trứng gà thường được sử dụng với tác dụng tư âm nhuận táo, chữa các triệu chứng ho khan, đau họng khản tiếng, mắt đỏ, dưỡng huyết an thai, động thai, kiết lỵ, triệu chứng sản hậu miệng khát, bị bỏng…

Đối với người mắc chứng thận âm hư, ăn trứng giúp bổ thận, bồi dưỡng âm khí và góp phần hỗ trợ cải thiện các triệu chứng thận âm hư ở cả nam và nữ giới. Liều lượng trứng được khuyến cáo sử dụng tối đa 2 quả/ ngày là tốt nhất. Nếu cảm thấy ngán có thể chỉ dùng lòng trắng trứng hoặc thay thế trứng bằng các loại thực phẩm có thành phần dưỡng chất tương tự như trứng.

2. Thịt lợn/ Cật lợn

Thịt heo hay thịt lợn là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng như protein, canxi, phospho, sắt… cần thiết cho sức khỏe. Trong Đông y, thịt heo có vị mặn, tính bình, quy vào kinh Tỳ vị và Thận. Giúp bổ sung dịch đầy đủ cân bằng âm dương cho thận, cải thiện các triệu chứng thận âm hư hiệu quả.

Thịt heo được chế biến và sử dụng đúng cách còn giúp bồi dưỡng và hỗ trợ phục hồi cho những người bị sốt cao, mắc các bệnh nhiễm khuẩn, ho khan, mất nước, suy dinh dưỡng, tiểu đường, táo bón,…

3. Thịt vịt

Từ xa xưa, ông bà cha mẹ đã biết được thịt vịt là một trong những loại thực phẩm tốt cho người bị thận âm hư. Bởi thịt vịt có vị ngọt, tính bình, tốt cho phần âm của cả 5 tạng chính, trong đó có thận. Để đạt hiệu quả tốt nhất, người bệnh thận âm hư nên dùng loại vịt lông trắng để đạt kết quả điều trị bệnh tốt nhất.

Với những người có cơ địa tính hàn bẩm sinh, đang gặp các vấn đề về tiêu hóa, đau bụng, lạnh bụng tốt nhất không nên ăn thịt vịt để tránh gây hại cho cơ thể, khiến bệnh ngày càng nặng hơn. Bạn có thể dễ dàng chế biến thịt vịt thành nhiều món ăn ngon như luộc, hấp, hầm canh…

4. Thịt rùa, ba ba

Đây là những loại thịt động vật quý hiếm và đặc biệt tốt cho sức khỏe, cải thiện triệu chứng bệnh thận âm hư rõ rệt, nhờ tính bình, vịt ngọt mặn và quy vào Kinh Can, Thận. Đặc biệt phù hợp với nam giới muốn cải thiện sức khỏe sinh lý, tăng ham muốn và làm chủ cuộc ân ái. Ngoài ra, rùa/ ba ba còn đem lại những lợi ích tích cực, cải thiện các vấn đề sức khỏe khác ở người thận âm hư như:

• Giảm đau nhức xương khớp, các triệu chứng phong thấp
• Sốt nóng
• Ra huyết trắng nhiều ở nữ giới
• Hội chứng lỵ mãn tính
• Chứng huyết khối, có u bướu sưng phù
• …

5. Hải sâm

Hải sâm là một trong những loại thực phẩm bổ phần âm tốt, phù hợp dùng cho người mắc chứng thận âm hư. Trong Đông y, hải sâm có tác dụng dưỡng huyết, bổ thận, nhuận toán, ích tinh… Ngoài cải thiện các triệu chứng rối loạn chức năng thận, ăn hải sâm đúng cách còn góp phần chữa trị nhiều vấn đề sức khỏe khác nhờ chức hàm lượng dưỡng chất cao như: đạm, sắt, đồng, kẽm, crom, taurine, leucine, alanine, arginine, glycine, glutamine… Giúp cải thiện các triệu chứng:

• Táo bón
• Tiểu nhiều
• Phòng ngừa khối u ung thư
• Kiểm soát chỉ số đường huyết, mỡ máu
• …

6. Con hến/ trai

Con hến hoặc con trai đều là những loại thực phẩm tốt giàu dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe. Trong Đông y, cả hai loại này đều có tính hàn, vị hơi ngọt và mặn, cực kỳ phù hợp dùng cho người bị thận âm hư. Cải thiện rõ rệt các triệu chứng liên quan như sưng phù, đau mỏi lưng gối, ho khan, sốt nóng, tiểu ít, viêm sưng hạch, bạch đới, vàng da, huyết trắng, u tuyến giáp…

7. Kỷ tử

Kỷ tử là loại thực phẩm tốt mà người thận âm hư nên ăn thường xuyên để cải thiện triệu chứng bệnh. Kỷ tử có vị ngọt đặc trưng, có tác dụng tư âm, bổ thận, cải thiện các triệu chứng hay đau đầu, chóng mặt, đau lưng, mỏi gối, thư giãn tinh thần…

8. Ngân nhĩ

Ngân nhĩ là loại thực phẩm tốt cho sức khỏe và phù hợp dùng cho những người bị thận âm hư. Nên chọn loại ngân nhĩ màu trắng vì giàu dinh dưỡng hơn, đặc biệt chứa protein, glucid, chất xơ và các hoạt chất khác tốt cho sức khỏe, bồi bổ và phục hồi chức năng thận.

Theo Đông y, ngân nhĩ có tính bình, vị ngọt và quy vào các kinh Phế, Thận và Tỳ vị. Với khả năng bồi bổ phần âm, lợi phế, dưỡng huyết, loại thực phẩm này thích hợp dùng cho những người bị suy nhược cơ thể, thể trạng kém, thường xuyên ho ra máu, ho khan, suy giảm chức năng phổi, lao phổi, đàm huyết…

Đồng thời, góp phần hỗ trợ cải thiện các vấn đề sức khỏe khác như:

• Táo bón
• Huyết áp
• Tiểu đường
• Trĩ, kiết lỵ
• Viêm khí phế quản
• Rối loạn kinh nguyệt
• …

9. Yến sào

Một loại thực phẩm không thể bỏ qua trong danh sách thực phẩm tốt cho người thận âm hư chính là yến sào (tổ yến). Yến sào là loại thực phẩm thượng hạng cực kỳ giàu dinh dưỡng, phù hợp dùng để bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe và hỗ trợ trị nhiều bệnh lý khác nhau.

Đối với người thận âm hư, ăn yến sào thường xuyên với liều dùng phù hợp giúp bồi dưỡng thể trạng, bổ thận, dưỡng phần âm, cân bằng âm dương và cải thiện bệnh. Đồng thời, góp phần đẩy lùi chứng lao phổi hoặc bệnh viêm phế quản thể thận âm hư.

10. Bắp cải

Một trong những loại rau tốt cho người bị thận âm hư đó là bắp cải. Bắp cải có vị ngọt đặc trưng, lành tính và không độc, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và làm mát cơ thể. Đồng thời, góp phần phục hồi chức năng thận, cải thiện các triệu chứng thận âm hư ở cả nam và nữ giới, hỗ trợ cải thiện các vấn đề về sức khỏe xương khớp.

11. Mè đen

Mè đen là nguồn dinh dưỡng lành tính và tốt cho sức khỏe, đặc biệt giàu protein, các loại vitamin khoán chất cần thiết cho tạng thận nói riêng và sức khỏe toàn diện nói chung. Theo Đông y, hạt mè đen có tính bình, vị ngọt và không độc. Có tác dụng bồi bổ can thận, dưỡng âm, kiện tỳ, ích vị, cải thiện hội chứng thận hư, thận yếu, táo bón, suy nhược cơ thể.

12. Dâu tằm chín

Quả dâu tằm chín có vị chua ngọt đặc trưng được nhiều người yêu thích. Đặc biệt, trong Đông y loại trái cây này còn được ghi nhận có tác dụng bổ thận và sinh tinh, giàu dưỡng chất tốt cho sức khỏe toàn diện. Chỉ cần thường xuyên ăn quả dâu tằm chín sẽ giúp cải thiện rõ rệt triệu chứng ù tai, điếc tai, hoa mắt chóng mặt, đau đầu ở người mắc chứng thận âm hư.

13. Sò điệp

Loại thực phẩm tốt cho người thận âm hư cuối cùng trong danh sách này là sò điệp, đặc biệt tốt cho chị em phụ nữ. Giá trị dinh dưỡng của sò điệp rất cao, giàu protein, omega-3, magie, vitamin B, kali… và ít calo. Nhờ đó, giúp ổn định phần âm của thận, cải thiện rõ rệt chứng tiểu ít, bí tiểu, nâng cao sức khỏe toàn diện, hỗ trợ phục hồi chức năng thận.

Người bị thận âm hư không nên ăn gì?

Bên cạnh các loại thực phẩm nên ăn, người bị thận âm hư cũng cần chú ý cắt bỏ hoặc hạn chế sử dụng các loại thực phẩm không lành mạnh để tránh gây ảnh hưởng đến quá trình điều trị bệnh.

• Giảm lượng muối: Muối là một trong những thứ cần kiêng cữ trong thực đơn ăn uống của người bị thận âm hư. Các nghiên cứu khpa học cho thấy, muối chứa nhiều natri, có khả năng làm tăng lượng oxalate trong nước tiểu, khiến cơ thể sưng phù nghiêm trọng hơn.
• Nội tạng động vật: Người bị thận âm hư cần kiêng tuyệt đối các loại nội tạng động vật như tim, gan, thận, ruột, lòng, mề, dạ dày… Trong nhóm thực phẩm này chứa hàm lượng cao cholesteol không tốt cho thận và cả hệ tim mạch.
• Thịt dê và lươn: Người bị thận âm hư cần kiêng ăn thịt dê và lươn, vì 2 loại thực phẩm này có tác dụng bổ thận dương là chủ yếu. Khi thận âm không được bổ sung đầy đủ, mà thận dương lại ngày càng thịnh khiến các triệu chứng thận âm hư ngày càng nghiêm trọng và khó chữa hơn.
• Các loại thực phẩm giàu kali, phospho: Chức năng thận ở người bị thận âm hư suy giảm đáng kể so với bình thường, nhất là khả năng lọc thải độc tố. Do đó, bạn cần hạn chế ăn các loại thực phẩm chứa nhiều phospho và kali để giảm áp lực cho thận như cam, bưởi, quýt, lê, cà tím, chuối, đậu, dưa hấu, socola, phô mai, bơ đậu phộng…
• Món ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ: Người bệnh thận âm hư cần tránh ăn những món ăn được chế biến dạng chiên xào nhiều dầu mỡ động vật, nêm nếm đậm vị, cay nóng để hạn chế sự ảnh hưởng đến chức năng thận âm. Thay vào đó nên ưu tiên những món chế biến thanh đạm, ít gia vị, hấp, luộc, hầm canh… là tốt nhất.
• Thực phẩm giàu protein: Người bị thận âm hư cần bổ sung protein đầy đủ nhưng là từ các loại thực phẩm có nguồn protein vừa phải. Tránh sử dụng thực phẩm quá giàu protein như lòng đỏ trứng, thịt bò, ức gà… để tránh gây dư thừa, hỗ trợ kiểm soát tốt quá trình thanh lọc cầu thận.

Như vậy có thể tóm lược lại những nhóm thực phẩm tốt cho thậm âm hư gồm:

1. Các loại từ củ cây quả: Theo Y học Đông phương thì các loại thảo dược chủ yếu xuất phát từ quả, hạt, củ là chính: Câu kỷ tử, mạch môn đông, thiên môn đông, nam khiếm thực, sữa chua.
2. Các loại động vật: Ba ba, rùa, ếch đồng, trai sông (tên một loài động vật thân mềm), cá diếc.
3. Công thức thực dưỡng cho người thể chất âm hư :

Bài số 1 :

• Mộc nhĩ trắng 10 gam
• Mộc nhĩ đen 10 gam
• Đường kính 30 gam

Đem mộc nhĩ ngâm vào nước nóng rửa sạch rồi trộn vào đường và lượng nước vừa phải, đặt vào nồi, đậy kín, đun độ 10h là được. Chia làm 2 lần trong ngày ăn vừa hết. Bài này có tác dụng tư âm bổ thận.

Bài số 2 :

• Long nhãn nhục 15 gam
• Giáp ngư 500 gam
• Hoài sơn 15 gam

Đem giáp ngư mổ bỏ ruột rửa sạch, cắt thành miếng cùng đem hầm với hai vị thuốc, khi chín thì thêm gia vị vào ăn thịt uống nước. Bài này có tác dụng ích khí tư âm bổ thận.